Kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła
w 750 - leciu Targowej Górki
Kościół, szkoła i cmentarz to miejsca, które łączą mieszkańców Targowej Górki i okolicznych wsi tworząc parafię. Wielu mieszkańców tu urodzonych opuściło rodzinne gniazda, można ich podzielić na dwie grupy. Pierwsza grupa posiada swych bliskich i często gości w Targowej Górce. Druga grupa nie posiada swych bliskich, pozostały tylko ślady ich bytności, które można znaleźć w księdze ochrzczonych i zapisach szkolnych. Najczęściej przywołują ich groby bliskich na miejscowym cmentarzu. Najliczniej spotykają się z tymi z bliska i z tymi z daleka, w dzień Wszystkich Świętych oraz na odpuście św. Michała Archanioła.
Nie mam zamiaru tworzyć historii naszego kościoła i parafii, chciałbym jednak przypomnieć niektóre fakty i zdarzenia na przestrzeni 750 - lecia zaistnienia kościoła. Podzielić się tym, co usłyszałem i zapamiętałem z opowiadań moich dziadków i rodziców.
Historię kościoła częściowo przybliżył z okazji 730 - lecia w 1988 roku Jerzy Osypiuk w artykule " Szlakiem Zabytków Ziemi Nekielskiej". W archiwum Diecezji Poznańskiej znajduje się wydawnictwo pod tytułem " Krótki opis historyczny kościołów parafialnych dawnej diecezji poznańskiej" autorstwa Józefa Łukasiewicza, tom I Poznań 1858 r.
Wiadomości zawarte w wymienionej publikacji są zbyt skąpe, że trudno dociec, kto i kiedy zbudował pierwszy kościół w Targowej Górce. Inne akta z powodu przenoszenia archiwum są niedostępne.
Wiadomo, że kościół istniał już w XVI wieku. Miejscem pierwszego i kolejnych, odbudowanych po pożarach i zniszczeniach był rejon figury św. Jana Nepomucena. Był i jest pod wezwaniem św. Michała Archanioła. Wiadomo także, że przy kościele istniał cmentarz.
W aktach wizytacyjnych wspomniane jest, że od 1715 roku istniał drugi kościół - kaplica pod wezwaniem św. Małgorzaty. Po spaleniu, z niewiadomych przyczyn, przed rokiem 1725 postawiono w tymmiejscu krzyż, a później figurę św. Jana Nepomucena, która przetrwała do naszych czasów ponad 280 lat.
Święty Jan Nepomucen wysoki dostojnik kościelny Czech, patron chroniący przed powodzią. Po pożarze ostatniego drewnianego kościoła w 1802 roku postanowiono zbudować nowy murowany, w nowym miejscu, gdzie do dziś istnieje. W miejscu spalonego kościoła nadal istniał cmentarz.
10 marca 1823 roku umiera gen. A.A Kosiński. Przy figurze powstaje grobowiec, w którym złożono ciało generała, a następnie jego żony Adelajdy. 14października 1923 roku prochy generała A.A Kosińskiego przeniesiono na poznańską "Skałkę"( podziemia kościoła św. Wojciecha w Poznaniu).
Nadal jest to miejsce spoczynku jego żony Adelajdy. Należy pamiętać, że ziemia wokół figury św. Jana kryje szczątki naszych dawnych przodków.
Budowę murowanego kościoła kontynuowano w latach 1838 - 1841, finansowany 2/3 przez rodzinę generała A.A Kosińskiego, 1/3 przez parafian. Podczas budowy kościoła wierni korzystali z kościoła w Opatówku, odległego 4 kilometry.
Bryła kościoła bezstylowa, w wewnątrz z ołtarzem głównym, amboną i dwoma ołtarzami bocznymi w stylu barokowym. W ołtarzu głównym obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, nieznanego malarza XVII/XVIII wiek. Postać Maryi i Dzieciątka przybrana srebrnymi sukienkami i koronami, z prawej i lewej strony obrazu widoczne wota, które świadczą, że prośby kierowane przez modlących były wysłuchane.
W latach sześćdziesiątych ołtarz główny przebudowano. Obraz Matki Bożej na stałe odkryty, w poprzednim ołtarzu obraz był odsłaniany przed każdym nabożeństwem, a po jego zakończeniu zasłaniany. Moment ten był pewnym duchowym przeżyciem, witania i żegnania się z Matką Bożą. Drugi obraz, który przesłaniał Matkę Boską z Dzieciątkiem to Matka Boża Różańcowa, która obecnie znajduje się po prawej stronie przy wejściu do kościoła. Wiele rodzin widok poprzedniego ołtarza zachowało na pamiątkę. Widok ten traktują jak relikwie.
Obok kościoła drewniana dzwonnica z XVIII wieku, obiekt zabytkowy, konstrukcji słupkowej, oszalowana na planie kwadratu. W dzwonnicy dzwon "św. Michał", odlany w 1802 roku przez Fryderyka Szlenkermana z Poznania. Podczas okupacji hitlerowskiej został zabrany z przeznaczeniem na przetop. Cudem ocalał i wrócił na swoje miejsce z urazem pęknięcia. Staraniem proboszcza ks. Sławomira Stronkę wiosną 2008 roku dzwonnica przeszła kapitalny remont.
Dziś kościół prezentuje się okazale widoczny, czerwony dach z napisem " 2000", to ślad pracy byłego proboszcza ks. Piotra Tomiaka.
Obecny proboszcz uporał się z remontem dzwonnicy oraz uporządkował otoczenie. Położył wokół kościoła kostkę brukową, aby goście, którzy wezmą udział w uroczystościach wynieśli dobrewrażenie. Ciekawostką jest, że bryła kościoła położona na wzniesieniu od lat dzieliła Targową Górkę na dużą i małą wieś.
Należałoby przywołać kapłanów, którzy na przestrzeni 750 lecia wraz z mieszkańcami tworzyli historię Targowej Górki.
W posiadaniu proboszcza ks. Sławomira Stronkę jest wykaz kapłanów od roku 1400 - 2008, jest on jednak niepełny(brak danych zakończenia posługi, przemieszczenia czy śmierci).
OTO WYMIENIONY WYKAZ:
1400 ks. Prob. Klemens
1413 - 1415 ks. Prob. Wojciech
1413 ks. Wikary Klemens
1424 ks. Prob. Mikołaj
1444 ks. Prob. Michał
1469 ks. Stanisław Wilkowski
1491 ks. Piotr Racławkowski
1630 ks. Sebastian Sobotius
1656 ks. Jan Bogucki
1666 ks. Jan Kruszyński
1739 ks. Kazimierz Sosnowski
1799 ks. Michał Kegel
1830 - 1881 ks. Jan Gniatczyński
1882 ks. Wojciech Szudziński
1887 - 1902 ks. Tomasz Stuśkiewicz
1903 - 1930 ks. Jan Raabe
1930 ks. Jordan
1930 ks. Biderzewski
1930 - 1942 ks. Kazimierz Pause
1945 - 1946 ks. Tadeusz Kowalski
1946 - 1976 ks. Piotr Kaczmarek
1977 - 1980 ks. Zdzisław Sobierajski
1981 - 1983 ks. Edmund Ławniczak
1983 - 1995 ks. Tadeusz Fołczyński
1995 - 2004 ks. Piotr Tomiak
2004 ks. Sławomir Stronka
Wśród wymienionych historyczną postacią jest proboszcz lat 1830 - 1881 ks. Jan Gniatczyński, który najdłużej pełnił posługę proboszcza ponad 50 lat. Budowniczy obecnego kościoła, w którym po śmierci znalazł miejsce swego wiecznego spoczynku.
Także postacią historyczną jest proboszcz z lat 1887 - 1902 ks. Tomasz Stuśkiewicz, jego miejsce spoczynku znajduje się w centralnym punkcie cmentarza.
Bardziej znaną postacią obecnemu pokoleniu to ks. Jan Raabe, proboszcz lat 1903 - 1930, często wspominany przez starsze pokolenie, to on udzielał chrztu, I komunii św. i ślubu naszym dziadkom i rodzicom.
Bardzo bliską postacią dla mieszkańców to ks. Kazimierz Pause, proboszcz lat 1930 - 1942. Jego posługę kapłańską przerwała okupacja hitlerowska, został aresztowany i osadzony w obozie Dachau, gdzie 8 sierpnia 1942 roku został zamordowany. Wielki patriota, kapelan Wojsk Polskich podczas wojny polsko - bolszewickiej 1919 - 1920. Ślad jego obecności to pamiątkowa tablica na murze kościoła, odsłonięta w 2005 roku z inicjatywy wielkiego miłośnika rodzinnych stron pana Stefana Plucińskiego.
Ks. Piotr Kaczmarek - szczególnie znana postać żyjącym mieszkańcom Targowej Górki, który w latach 1946 - 1976, jako proboszcz przez 30 lat zmagał się z nieciekawą sytuacją polityczną, często skierowaną przeciwko kościołowi. Był on człowiekiem skromnym i bezpośrednim, lubianym przez parafian. Zmarł 12 grudnia 1976 roku.
Na cmentarzu przykościelnym znajdują się groby ziemne ks. Jana Raabe i ks. Piotra Kaczmarka oraz dwa grobowce: Karśnickich w stylu neogotyckim z XIX wieku, w którym spoczywa por. Karol Karśnicki - oficer saperów, uczestnik Powstania Listopadowego, bliski przyjaciel Piotra Wysockiego, właściciel Mystek, działacz naukowy i wzorowy rolnik, wyróżniony Złotym Krzyżem Virtuti Militari. Zmarł 11 listopada 1870 roku w Mystkach. Drugi grobowiec stylu świątyni greckiej z portykiem kolumnowym - rodziny Karłowskich. Za zgodą rodziny przebudowany na dom przedpogrzebowy.
Opodal kościoła, około 300 metrów, znajduje się wzorowo utrzymany, cmentarz parafialny. Niemała to zasługa byłego proboszcza ks. Tadeusza Fołczyńskiego i parafian.
15 czerwca 2008 roku w dzień obchodów 750 - lecia zaistnienia Targowej Górki zgromadzimy się na eucharystii, sprawowanej przez J.E Arcybiskupa Metropolitę Gnieźnieńskiego Henryka - Józefa Muszyńskiego, aby podziękować i prosić Matkę Boską z Dzieciątkiem o szczęśliwe kolejne lata dla naszej społeczności.
Uroczystości uświetni udział Kompanii Honorowej Wojska Polskiego. Po raz pierwszy w historii naszej parafii Matce Bożej pochyli się i odda honory sztandar Wojska Polskiego. Apel poległych przywoła tych, co na przestrzeni dziejów oddali życie za Polskę, za to, że byli wiernymi jej synami.
W imieniu komitetu obchodów 750 - lecia, ponawiam zaproszenie, prosząc mieszkańców o powiadomienie tych, którzy Targową Górkę opuścili.
Spotykamy się 15 czerwca 2008r o godz.14.30 przy figurze św. Jana Nepomucena.
Ppłk inż. Mieczysław Chęciński
Opracowano na podstawie :
- "Krótki opis Kościołów parafialnych" Józef Łukasiewicz Poznań 1858r
- "Szlakiem zabytków Ziemi Nekielskiej" Jerzy Osypisk 1978
- "Własne przeżycia - pamięć opowiadań rodziców"
Od Redakcji PN
Autorem artykułu zamieszczonego w poprzednim numerze PN Pt. "Historia szkoły w Targowej Górce" jest była dyrektor szkoły Pani Elżbieta Roszak a uzupełnienie do niego opracowała Pani dyrektor Elżbieta Kaźmierczak. Za brak tej informacji serdecznie przepraszamy.
Do artykułu tego wkradły się błędy drukarskie dotyczące nazwisk nauczycieli uczących w szkole w Targowej Górce. Dziś pragniemy za to przeprosić i podać prawidłowe:
Sobik Irena,
Węglewska Barbara,
Wrzyszcz Anna,
Jaśniewicz - Jankowska Ewa,
Osypiuk Jerzy,
Pachowiak - Kowalska Małgorzata,
Kierzkowska Irena,
Wiśniewska / Jaskułecka Grażyna,
Caruk-Goc Małgorzata,
oraz pominięto ks. Piotr Tomiak
Redakcja PN
